Τέσσερις δεκαετίες σχεδόν μετά τις υποσχέσεις για ελευθερία, ειρήνη και πρόοδο, η κοινωνία αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και επαναλαμβάνει συχνά τα ίδια λάθη.
Ζούμε χρόνια κρίσης· όχι τον «έρωτα στα χρόνια της χολέρας», όπως έγραψε ο νομπελίστας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, αλλά μια περίοδο που μοιάζει με παρατεταμένη δοκιμασία αντοχών για την κοινωνία σε όλα τα επίπεδα. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, μια οικονομική αυταπάτη σηματοδότησε το τέλος μιας κουρασμένης και συχνά διεφθαρμένης μορφής εκδημοκρατισμού του συστήματος.
Το μεγάλο λάθος ξεκινάει με την ένταξη της χώρας στο ενιαίο νόμισμα μέσω παραπλάνησης των ευρωπαϊκών αρχών· κάτι που στο εγγύς μέλλον αποκαλύφθηκε και εξέθεσε τη χώρα σε διεθνές επίπεδο. Ποιος νοιάστηκε στην πραγματικότητα; Οι "μεγάλοι" ήταν σίγουροι οτι το νότιο άκρο θα γίνει ορκισμένο προτεκτοράτο τους. Ήταν μια κίνηση που αποδείχθηκε πως ήταν προς όφελος των «Πατρικίων». Ο μέσος πολίτης δεν αντιλαμβανόταν τι θα ακολουθούσε. Έτσι ξεκίνησε η απαρχή της οικονομικής καταστροφής.
Πιστωτικές κάρτες, διακοποδάνεια και αυτοκινητοδάνεια ήταν το μοτίβο της εποχής, με τα πενηντάευρα να μοιράζονται σαν τραπουλόχαρτα. Παράλληλα, η ματαιοδοξία των ολίγων δεν σταμάτησε εκεί. Σχεδίαζαν ακόμη ένα ατόπημα που θα γέμιζε ακόμα περισσότερο τις τσέπες των βαθιά χωμένων στη διαφθορά. Τόλμησαν να προβάλλουν τη χώρα ως διεκδικήτρια της Ολυμπιάδας, σε μια χώρα όπου δεν υπήρχαν καν βασικοί δρόμοι και δίκτυα. Σκέφτηκαν να χτίσουν στάδια. Τι οξύμωρο! (Βλέπουμε σήμερα τι απέγιναν οι εγκαταστάσεις.)Οι υπερβολικές σπατάλες και οι λανθασμένες αποφάσεις στις υποδομές δεν ήταν μεμονωμένα γεγονότα· αποτέλεσαν τον προπομπό μιας βαθύτερης κρίσης, που κορυφώθηκε στα χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης και αργότερα με την πανδημία. Αυτά τα γεγονότα μας θυμίζουν ότι η κοινωνία μας χρειάζεται σταθερούς θεσμούς, λειτουργικές υποδομές και συλλογική υπευθυνότητα, προκειμένου να αντέξει τις επόμενες προκλήσεις.
Ο οικονομικός εκτροχιασμός ξεκίνησε τα τέλη του 2008 έως το 2019, με μισθούς της τάξης των 550 ευρώ και ολική απαξίωση του ανθρώπινου δυναμικού. Ταυτόχρονα, η νέα απειλή κατά της ανθρώπινης ύπαρξης έκανε την εμφάνισή της. Εδραίωσε μια συλλογική ψυχική εξασθένηση, που κορυφώθηκε σε αναστολές, καθημερινούς φόβους και απώλειες. Ξεκίνησε το 2020 και υποτίθεται ότι θα υποχωρούσε σταδιακά έως το 2025.
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι το νέο έτος επιφυλάσσει ραγδαίες εξελίξεις, πρωτόγνωρα γεγονότα και ανατροπές που δύσκολα μπορεί κανείς να αγνοήσει. Οι απειλές από γειτονικές χώρες, οι ανθελληνικές πολιτικές πιέσεις και οι αδιάκοπες δημόσιες αντιπαραθέσεις φωτίζουν μια καθημερινότητα που θυμίζει τις αναταράξεις του 20ού αιώνα.
Η πτώση του Τείχους το μακρινό 1989 υποσχέθηκε στους Ευρωπαίους ότι ο πρώτος αιώνας της νέας χιλιετίας θα έφερνε περισσότερη αφθονία αγαθών, νέες κατοικίες, ίσο καταμερισμό εργασίας, βασισμένο στην αξιοκρατία, φροντίδα και ελεύθερη πρόσβαση στην περίθαλψη, ειρήνη και πρόοδο. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, φαίνεται πως πολλές από αυτές τις υποσχέσεις έμειναν ανεκπλήρωτες.
Οι συνεχείς πόλεμοι στην Εγγύς Ανατολή, οι ανατροπές καθεστώτων και η συστηματική απομάκρυνση ηγετών οδήγησαν την παγκοσμιοποίηση σε διαφορετική τροχιά. Η υπερβολική διόγκωση και συχνά άναρχη χρήση των μηχανισμών του κοινωνικού κράτους, η έξαρση τρομοκρατικών φαινομένων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και οι μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών από την Ανατολή προς τη Δύση διαμόρφωσαν νέα δεδομένα και νέες προκλήσεις για τις κοινωνίες.
Την ίδια στιγμή οι επιτήδειοι εκμεταλλεύτηκαν τα θεμέλια της κοινωνίας – την οικογένεια, την πίστη, το αίσθημα του ανήκειν – για προσωπικό όφελος. Πλούτισαν, πολλαπλασίασαν την επιρροή τους και μετέτρεψαν την ενημέρωση σε εμπόρευμα, προωθώντας ιδέες και «αποκαλύψεις» ώστε να δικαιολογήσουν σημαντικά λάθη, αναζητώντας μια μορφή εξαγνισμού και άφεσης μέσα από επιφανειακές τελετουργίες, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.
Ωστόσο, πολλοί πολίτες που έζησαν τα γεγονότα γνωρίζουν καλά τις πραγματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες πορεύτηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Δεν παρασύρονται από εύκολες εντυπώσεις και κατανοούν τη διαφορά ανάμεσα στην ουσία και την επίφαση. Παρ’ όλα αυτά, στην πράξη, φαίνεται η αστοχία εκλογής ισχυρών ανθρώπων που θα μπορούσαν να οικοδομήσουν ένα αποτελεσματικό κράτος.
Κι ενώ το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης στρέφεται σε εντυπωσιακές φιέστες και μια καινοτομία στη διαφημιστική ρητορική του ψηφιακού χώρου που προβάλλεται ως κάτι που "πωλείται", η μνήμη για τους πραγματικούς ανθρώπους που πρόσφεραν στον τόπο υποχωρεί. Η δημόσια συζήτηση απομακρύνεται από την ουσία και γίνεται ευάλωτη στο θέαμα της τηλεμονομαχίας, αφήνοντας στο περιθώριο ικανούς που πραγματικά θα μπορούσαν να συμβάλουν σε ουσιαστικές ανατροπές.
Ίσως οφείλουμε, για το καλό όλων μας, να επανεξετάσουμε τις επιλογές μας και να ανοίξουμε νέους ορίζοντες για την κοινωνία, με γνώμονα όχι μόνο την ατομικότητα και την προσωπική αποκατάσταση, αλλά και την ικανοποίηση των άμεσων αναγκών των πολιτών. Ο Έλληνας πολίτης πρέπει να έχει προτεραιότητα σε ό,τι χρειάζεται άμεσα: Παιδεία & Λειτουργικότητα.
Όταν ο σηματοδότης είναι κόκκινος, σταματούν οι πεζοί. Όταν υπάρχει διάβαση, σταματούν οι οδηγοί. Αυτοί είναι οι απλοί κανόνες που, όταν τηρηθούν, εξασφαλίζουν ομαλότητα στην κυκλοφορία. Με τον ίδιο τρόπο, μια κοινωνία χρειάζεται τους δικούς της “σηματοδότες” και τις δικές της “διαβάσεις”: τα εργαλεία και τα αγαθά που ρυθμίζουν τη ζωή μας και μας επιτρέπουν να κινούμαστε με ασφάλεια.
Για να υπάρξει πραγματική κίνηση —το πιο πρωταρχικό ανθρώπινο ένστικτο— χρειαζόμαστε ασφαλείς δρόμους, προσβάσιμα πεζοδρόμια, καθώς και τήρηση της τάξης και της ασφάλειας.
Αυτή τη στιγμή, οι υποδομές υπάρχουν, αλλά δεν λειτουργούν σωστά. Άλλωστε, όλοι έχουν καταλάβει ότι στη χώρα ο παράγοντας τύχη είναι καθοριστικός. Οι δρόμοι υφίστανται, αλλά είναι ακατάλληλοι· οι οδηγοί υπάρχουν, αλλά η οδήγηση είναι επικίνδυνη · παραβιάζουν κάθε πρωτόκολλο οδικής ασφάλειας και απειλής κατα της ανθρώπινης ζωής — και δεν τιμωρείται κανείς. Τα κέντρα περίθαλψης υπάρχουν, αλλά οι ασθενείς δεν εξυπηρετούνται άμεσα, παρά μόνο ακολουθώντας σειρά προτεραιότητας.
Για να επιτευχθεί ψυχική υγεία, ο πολίτης πρέπει να νιώθει ασφαλής, να μπορεί να ονειρεύεται, να ψυχαγωγείται και να γεμίζει δημιουργικά τα σαββατοκύριακά του. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, απαιτείται ένα σοβαρό κοινωνικό κράτος, που να εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση των πολιτών σε οργανωμένους χώρους ψυχαγωγίας και δραστηριοτήτων. Και όχι τα οχήματα να εχουν κατακλύσει τα πάντα και να αποτελούν τον μοναδικό τρόπο μετακίνησης.
Ίσως είναι ώρα να επιστρέψουμε σε μια πιο ανθρώπινη σχέση με το περιβάλλον και την πόλη μας: λιγότερα καύσιμα, λιγότερη ρύπανση, περισσότερη κίνηση με τα πόδια. Μαθαίνετε στα παιδιά σας να περπατούν· έτσι χτίζουμε μια κοινωνία υγείας, σεβασμού και πραγματικής ελευθερίας.
Κωνσταντίνος Χουρίδης
Συγγραφέας - Εκπαιδευτής μαχητικών τεχνών και αυτοάμυας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.