imitatio Alexandri

323 π.Χ.

Τα χρόνια περνούν. Ο Αλέξανδρος έχει υποτάξει την Περσία, την Παρθία, τη Μαρκιανή, την Αραχωσία, τη Βακτριανή, τη Σογδιανή. Βρίσκεται στα σύνορα της Ινδίας. 

Ολοι δηλώνουν υποταγή. Ο Ινδος Βασιλεας αρνείται. 

Συγκεντρώνει τρομερή στρατιά με ελέφαντες και άρματα. Η μάχη είναι άγρια. νικητής ο Αλέξανδρος. 

Ρωτάει τον ηττημένο:

- Πως θέλεις να σε μεταχειριστώ:

- Σαν βασιλιά απαντάει ο Πώρος. 

Η μάχη στον Υδάσπη ποταμό 326 π.Χ.

στον Γρανικό 334 π.Χ

 

331 π.Χ στα Γαυγάμηλα

Ο Αλέξανδρος στα σχέδιά του προέβλεπε την κατάκτηση της Αραβίας κατά μήκος της ακτογραμμής του Περσικού κόλπου την υποδούλωση της Καρχηδόνας του Αννίβα και την επέμβαση στην Ρώμη επιστρέφοντας στην Μακεδονία  από τα δυτικά.

Τι γίνεται όμως στην Ρώμη την ίδια εποχή;

η Μεγάλη Ελλάδα στην Σικελία και την κάτω Ιταλία ιδρύθηκε ήδη από την εποχή του Τρωικού πολέμου από τους Έλληνες. Ήδη απο τον 7ο αιωνα π.Χ. έχουν ιδρυθεί μεγάλες ελληνικές αποικίες  Καλαβρία Αμπουλία Καμπανία Λουκανία.

Νεάπολις ή Παρθενόπη (σημερινή Νάπολη)

Η πόλη ιδρύθηκε, πιθανότατα, από κατοίκους της Κύμης (σημερινή Cuma), γύρω στον 9ο και 8ο αι. π.Χ., με το όνομα Παρθενόπη. Η αποικία αυτή ονομάστηκε αργότερα Παλαιόπολις, όταν κατά τον 5ο αι. π.Χ., ιδρύθηκε σε μια κοντινή περιοχή η σημερινή Νάπολη (Νεάπολις=Νέα πόλις).

Ἀγκών (ή Δωρική Ανκών, το αρχικό της όνομα) αποικία των Συρακουσών (σημερινή Ανκόνα)

Συρακούσες: πόλη της νοτιοανατολικής Σικελίας. Ιδρύθηκε από τους Κορινθίους το 734 π.Χ.

390-225 π.Χ. η Ρωμαϊκή επαναφορά μετα τις νίκες εναντίων των Γαλατών και Καρχηδονίων.

Οι Ρωμαίοι την ίδια εποχή δέχονταν τις κτήσεις των Γαλατών(κέλτες) απο το 390 π.Χ. που είχαν επεκταθεί εως και την Φρυγία.(μεταναστευση στην Μ. Ασια 3ο αι. π.χ.) Ο Διόδωρος Σικελιώτης γράφει ότι "Οι Κέλτες που ζούσαν πέρα από τις Άλπεις διέσχισαν τα στενά και κυρίευσαν ολόκληρη την περιοχή ανάμεσα στις Άλπεις και τα Απέννινα όρη" (391 π.Χ.). Ο Ρωμαικός στρατός συνετρίβη στην "μάχη του Αλλία" και οι Σήνωνες λεηλάτησαν την Ρώμη (390 π.Χ.). Οι συνδυασμένες δυνάμεις των Σαμνιτών, των Ετρούσκων και των Κελτών ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους στον "Τρίτο Πόλεμο των Σαμνιτών" (290 π.Χ.), η κυριαρχία των Κελτών στην κεντρική Ευρώπη έληξε. Το τέλος των Κελτών ολοκληρώθηκε όταν ο στρατός τους έπεσε στην παγίδα των Ρωμαίων και συνετρίβη στην "μάχη του Τελαμών" (225 π.Χ.). Όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος οι Βόιοι και οι Ίνσουβροι συμμάχησαν με τους Καρχηδόνιους και πολιόρκησαν τα Μόντενα. Οι Ρωμαίοι έστειλαν ένα στρατιωτικό σώμα με τον Βούλσο που έπεσε στην παγίδα των Κελτών δύο φορές και αποκρούστηκε. Οι Ρωμαίοι έστειλαν τον Σκιπίων τον Αφρικανό με πρόσθετες δυνάμεις, όταν διέσχισαν τις Άλπεις βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον στρατό του Αννίβα, ηττήθηκαν ξανά στην "μάχη του Τικίνιου" και όλοι οι Κέλτες εκτός από τους Κενομάνους εξεγέρθηκαν. Οι Ρωμαίοι έστειλαν νέο στρατό με τον Τιβέριο Σεμπρόνιο Λόγγο, ηττήθηκαν ξανά από τον Αννίβα στην Μάχη του ποταμού Τρεβία (218 π.Χ.) και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία. Μετά την οριστική ήττα των Καρχηδονίων (202 π.Χ.) οι Ρωμαίοι επέστρεψαν, σε λίγα χρόνια υπέταξαν και το τελευταίο Κέλτικο βασίλειο στην Ιταλία και ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της χερσονήσου (192 π.Χ.).

Η διέλευση του Μεγ.Αλεξάνδρου από την Ιερουσαλήμ κατεγράφη από τον Φάβιο Ιώσηπο (ιουδαίος ιστορικός 37 - 100 μ.Χ) .

Ο Αλέξανδρος το 332 π.Χ. κατά τη νικηφόρα πορεία του προς την Αίγυπτο, αφού εκπόρθησε Τύρο και Σιδώνα, πέρασε (κατά τον Ιώσηπο)και από την Ιερουσαλήμ,όπου τον υποδέχθηκαν οι Ιουδαίοι ως νέο κυρίαρχο της Ασίας χωρίς να προβάλουν καμμιά αντίσταση.

Η πρόβλεψη αναφέρονταν στο βιβλίο του Δανιήλ (κεφ. Η΄)

«τράγος αιγών-βασιλεύς Ελλήνων» θα συνέτριβε τα κέρατα του «κριού-βασιλέως Περσών».

Ο Ιώσηπος περιγράφει τη βασιλική συμπεριφορά του Αλέξανδρου έναντι των Ιουδαίων αρχόντων και του πλήθους και υποδηλώνεται και η εθνική του αυτοσυνειδησία:

«…Και ανελθών (ο Αλέξανδρος) επί το ιερόν θύειν μεν τω Θεώ κατά την του αρχιερέως υφήγησιν, αυτόν δε τον αρχιερέα και τους ιερείς αξιοπρεπώς ετίμησεν. Δειχθείσης δ’ αυτώ της Δανιήλου βίβλου, εν ή τινα των Ελλήνων καταλύσειν την Περσών αρχήν εδήλου, νομίσας αυτός είναι ο σημαινόμενος,τότε μεν ησθείς απέλυσε το πλήθος τη δ’ επιούση προσκαλεσάμενος εκέλευσεν αυτούς αιτείσθαι δωρεάς …»(Flav.Jos., Ant. Jud.11.336-337).

(μτφρ. Και αφού ανήλθε ο Αλέξανδρος κατά την υπόδειξη του αρχιερέα στο ναό (του Σολομώντα) για να θυσιάσει στον Θεό, ετίμησε με αξιοπρέπεια και τον αρχιερέα και τους ιερείς. Τότε του έδειξαν το βιβλίο του προφήτη Δανιήλ, όπου δηλώνεται ότι κάποιος Έλληνας θα κατέλυε την εξουσία των Περσών.

Ιστορικά

 Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες και στρατηγοί που προσπάθησαν να μιμηθούν τον Μ. Αλεξάνδρο.Γι’ αυτό και μετά τον θάνατό του δε λησμονήθηκε και αποτέλεσε στρατιωτικό πρότυπο για όλους τους μετέπειτα μεγάλους στρατηγούς της ιστορίας. Από τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Οκταβιανό μέχρι τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Η “μίμηση του Μ. Αλέξανδρου” Σύμφωνα με φιλολογικές πηγές και από αρχαιολογικά, νομισματικά και επιγραφικά δεδομένα, οι μεγαλύτεροι Ρωμαίοι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες είχαν ως πρότυπο τον Μέγα Αλέξανδρο. Η τάση αυτή ονομάστηκε “imitatio Alexandri“, δηλαδή μίμηση του Αλέξανδρου. Η μίμηση αφορούσε είτε την εξωτερική εμφάνιση και τα χαρακτηριστικά του Έλληνα στρατηλάτη είτε την στρατηγική του. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ρωμαϊκής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Δημήτριο Σαμσάρη, η ιστορία της μίμησης του Μεγάλου Αλεξάνδρου ξεκινά τον 1ο αιώνα π.Χ, όταν οι Ρωμαίοι ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της Ανατολής. Στρατιωτικό πρότυπο για τους Ρωμαίους Από τους πρώτους “μιμητές” του Αλεξάνδρου ήταν ο Πομπηίος. Η imitatio Alexandri του Ρωμαίου Αυτοκράτορα έγινε πιο φανερή κατά τις εκστρατείες του στην Ασία. Όπως ο Καλλισθένης ακολούθησε τον Μ. Αλέξανδρο στις εκστρατείες του ως επίσημος ιστοριογράφος του, έτσι και τον Πομπηίο συνόδευσε ο Θεοφάνης, που έγραψε και σχετικό έργο, στο οποίο παρουσιάζει τον Πομπηίο ως νέο Μ. Αλέξανδρο. Επίσης, στις ρωμαϊκές επαρχίες της Ανατολής ο Ρωμαίος ηγέτης παρέβαλλε τον εαυτό του με τον Ηρακλή και το Διόνυσο, όπως έκανε και ο Μακεδόνας στρατηγός, ενώ σ’ ένα θρίαμβο που τέλεσε στη Ρώμη εμφανίστηκε ως νέος Μ. Αλέξανδρος, φορώντας μια χλαμύδα, που λεγόταν πως ανήκε στο μέγα στρατιωτικό πρότυπο. Ο Ιούλιος Καίσαρας μιμήθηκε τον Αλέξανδρο στην πολιτική του ιδεολογία και πρακτική. Αρκετές αρχαίες πηγές αναφέρουν την επιθυμία του να εμφανίζεται ως διάδοχος του Μ. Αλεξάνδρου. Σύμφωνα με τον Σουητώνιο, ο Καίσαρας είχε ένα άλογο που θύμιζε τον Βουκεφάλα, ενώ άλλος ιστορικός αναφέρει πως σ’ έναν έφιππο ανδριάντα του Έλληνα βασιλιά, ο Καίσαρας αντικατέστησε το κεφάλι με το δικό του. Όσον αφορά την πολιτική πρακτική, ο Ρωμαίος ηγέτης βάδισε στο δρόμο που χάραξε ο Μ. Αλέξανδρος, καθώς επιδίωξε τη θεοποίησή του και την εγκαθίδρυση ενός μοναρχικού πολιτεύματος στη Ρώμη ενώ επιδίωξε την κοσμοκρατορία του ρωμαϊκού λαού. Οι εκστρατείες του στη Γαλατία και κυρίως τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του μαρτυρούν τη μιμητική του τάση ως προς τον Έλληνα στρατηγό. Ο Καίσαρας δεν έκρυψε ποτέ την “φιλαλεξανδρία” του. Άλλωστε ήταν κι αυτός ένας από τους προσκυνητές της σορού του στην Αλεξάνδρεια, όπως και ο Οκταβιανός Αύγουστος. Άλλοι κατοπινοί αυτοκράτορες που είχαν ως πρότυπο τον Μ. Αλέξανδρο ήταν ο Καλιγούλας, ο Νέρωνας, ο Τραϊανός, ο Κόμμοδος και ο Καρακάλλας. Ο Καλιγούλας λέγεται ότι φορούσε έναν θώρακα πανοπλίας που πίστευε πως ανήκε στον Αλέξανδρο. Ο Νέρωνας και ο Κόμμοδος εμφανίζονταν ως απόγονοι του Ηρακλή, όπως και ο Μ. Αλέξανδρος, και επιχείρησαν εκστρατείες στην Ανατολή, σύμφωνα με την στρατηγική του Μακεδόνα βασιλιά. Κάτι που επανέλαβε και ο Τραϊνός κατά τη διάρκεια της θητείας του.