Η Ελλάδα και οι σύγχρονοι θρύλοι της στον κόσμο

 Η Ελλάδα γέννησε ανθρώπους που φωτίζουν τον κόσμο με την τέχνη και τη δημιουργία τους. Από τον Αλέξανδρο Ιόλα, που δίδαξε την avant-garde τέχνη στην Ευρώπη και την Αμερική, έως τον Αριστοτέλη Ωνάση που κατέκτησε τις θάλασσες· από τη Μαρία Κάλλας, τη «θεϊκή» φωνή που λάτρεψαν όλες οι όπερες, μέχρι τον Κώστα Γαβρά που συγκλόνισε τον κινηματογράφο. Και δεν σταματά εκεί. Στη λίστα βρίσκονται μεγάλοι επιστήμονες, διανοούμενοι, καλλιτέχνες ακόμα και νεότερες προσωπικότητες που ξεχώρισαν διεθνώς.

Κοινός παρονομαστής; Όλοι τους έφτασαν στην κορυφή μακριά από την πατρίδα. Η Ελλάδα τούς καμάρωνε όταν η υφήλιος τούς χειροκροτούσε, αλλά τους είχε πληγώσει πριν φύγουν. Η εγχώρια αδιαφορία η περιορισμένη κατανόηση για το άφταστο τους απομάκρυναν. Στην «μικροκαμωμένη» prοvinze της Ελλάδος, το ταλέντο συχνά μοιάζει με ύβρη.

Όποιος ξεχωρίζει, αντί να τιμηθεί, λογαριάζεται ως απειλή.

Η περίπτωση του Ιόλα είναι ίσως η πιο τραγική: ένας άνθρωπος που ήθελε να χαρίσει τη συλλογή και τη βίλα του στη χώρα του, συκοφαντήθηκε , διασύρθηκε και πέθανε προδομένος. Ο Ωνάσης δώρισε την Ολυμπιακή. Η Κάλλας βρήκε αναγνώριση στη Σκάλα του Μιλάνου αλλά όχι στην Αθήνα. Ο Γαβράς γύρισε αριστουργήματα για την ελευθερία και τη δημοκρατία, μα έπρεπε να χτίσει την καριέρα του στη Γαλλία.

Συχνά οι διεθνείς θρίαμβοι των Ελλήνων δεν βρίσκουν την αναγνώριση που τους αξίζει στη χώρα τους. Είναι το κατάλοιπο που κουβαλάει τη φτώχεια και την καχυποψία σαν βαρίδια. Μιας κοινωνίας που δυσκολεύεται να χαρεί τη λάμψη του άλλου και την μεταφράζει σε απειλή.

Πίσω από όλα αυτά, πλανάται ένα ερώτημα: μήπως στην Ελλάδα δεν αρκεί η αξία από μόνη της; γιατί οι δρόμοι της δημιουργίας συχνά βρίσκουν περισσότερη στήριξη στο εξωτερικό; Ενώ θα πρεπε μια χώρα να ανοίγει δρόμο στους άξιους, συχνά τους κλείνει την πόρτα, εκτός κι αν ενταχθούν σε ένα σύστημα συναλλαγής που τρέφεται από τη μετριότητα.

Κι όμως, οι προσωπικότητες αυτές απέδειξαν τι μπορεί να πετύχει η ελληνική ψυχή όταν βρει χώρο να αναπνεύσει. Στην τέχνη, στην επιστήμη, στην επιχειρηματικότητα, στον πολιτισμό, οι Έλληνες του εξωτερικού κουβάλησαν παντού τον τόπο τους και τον ανέδειξαν. Το έργο τους αποτελεί υπενθύμιση ότι η χώρα μπορεί να γεννά μεγάλους ανθρώπους – αρκεί να μάθει να τους αναγνωρίζει και να τους στηρίζει χωρίς ανταλλάγματα.

Η Ελλάδα δεν τους χώρεσε· μα αυτοί, με το έργο τους, φρόντισαν να χωρέσει ο κόσμος λίγη Ελλάδα παραπάνω.

Κωνσταντίνος Ε. Χουρίδης

Συγγραφέας,Εκπαιδευτής μαχητικών τεχνών