οὖς =αφτί ὠτ- (αυτί ώτα=πλυθηντικός)

Το ακουστικό συστήμα

Το αυτί αποτελεί παρά μόνο ένα μικρό τμήμα του ακουστικού συστήματος.

Με μια πρώτη ματιά μπορούμε να δούμε μόνο το πτερύγιο του αυτιού ωστόσο, το μεγαλύτερο τμήμα του ακουστικού συστήματος είναι προστατευμένο εντός του κρανίου. Το ανθρώπινό ακουστικό σύστημα αποτελείται από τρία μέρη: 

• Το έξω ους.
• Το μέσο ους.
• Το έσω ους.

Οι περιβαλλοντικοί ήχοι και οι ομιλίες που ακούμε δεν είναι παρά μόνο ταλαντώσεις του αέρα (ακουστικά κύματα). Πριν τα ακουστικά κύματα μετατραπούν σε ακουστική πληροφορία με συγκεκριμένο νόημα, διέρχονται πρώτα από το έξω ους στην συνέχεια από το μέσο ους και έπειτα στο έσω ους.

Τέλος η πληροφορία φτάνει ως σήμα μέσω του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο.

Έξω ους

Το έξω ους αποτελείται από το πτερύγιο και τον έξω ακουστικό πόρο που φτάνει έως την τυμπανική μεμβράνη. 

Το πτερύγιο αποτελείται από μια λεπτή πλάκα κίτρινου ελαστικού χόνδρου που συνδέεται με τους γύρω ιστούς με συνδέσμους και μύες.

Ενώ πολλά θηλαστικά έχουν την ικανότητα να κινήσουν τα πτερύγια τους προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, έτσι ώστε να εστιάσουν την ακοής τους, αυτό δεν είναι εφικτό για τους περισσότερους ανθρώπους. 

Το σχήμα του πτερυγίου βοηθά στην συγκέντρωση των ακουστικών κυμάτων προς τον ακουστικό πόρο και επίσης βοηθά στον προσδιορισμό της προέλευσης του ήχου.

Ο έξω ακουστικός πόρος αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο ένα τρίτο του ακουστικού πόρου είναι η χόνδρινη μοίρα όπου βρίσκονται μικρές τρίχες και ιδρωτοποιοί αδένες που παράγουν κυψελίδα.

Τα υπόλοιπα δύο τρίτα του ακουστικού πόρου είναι η οστέινη μοίρα, η οποία είναι πολύ μικρότερη στα παιδιά. Το επιθηλιακό στρώμα που περιβάλλει την οστέινη μοίρα είναι πολύ λεπτότερο σε σχέση με το αντίστοιχο στρώμα που περιβάλει την χόνδρινη μοίρα και για αυτό η οστέινη μοίρα είναι πολύ πιο ευαίσθητη.

Το μέγεθος και το σχήμα του έξω ακουστικού πόρου διαφέρει πολύ μεταξύ των ανθρώπων. Κατά μέσο όρο ένας ακουστικός πόρος έχει μήκος περίπου 2,5 εκατοστά και διάμετρο 0,7 εκατοστά.

Ο έξω ακουστικός πόρος μεταδίδει τα ακουστικά κύματα προς την τυμπανική μεμβράνη και έχει την ιδιότητα να ενισχύει τις συχνότητες εύρους 3 KHz με 12 KHz.

Η ανατομία του έξω ωτός επιτρέπει την ενίσχυση της ακουστικής πίεσης κατά 30 έως και 100 φορές για τις συχνότητες κοντά στα 3 KHz.

Αυτή η ενίσχυση έχει σαν αποτέλεσμα το ανθρώπινο αυτί να είναι πιο ευαίσθητο στις συχνότητες κοντά στα 3 KHz – την περιοχή όπου η ακοή είναι πιο ευάλωτη για κάποιο ακουστικό τραύμα.

Μέσο ους

Το μέσο ους αποτελείται από την τυμπανική μεμβράνη (τύμπανο), τα τρία οστάρια (σφύρα, άκμονα και αναβολεά) και μύες (τείνοντα το τύμπανο μυ και μυ του αναβολέα) και την χορδή του τυμπάνου.

Το μέσο ους εκτείνεται από το εσωτερικό τμήμα της τυμπανικής μεμβράνης έως την ωοειδή θυρίδα (oval window) του έσω ωτός. Ο κενός χώρος του μέσου ωτός είναι γνωστός ως τυμπανική κοιλότητα και περικλείεται από το κροταφικό οστό.

Η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι ένας μικρός σωλήνας που συνδέει την τυμπανική κοιλότητα με τον ρινοφάρυγγα επιτρέποντας την εξισορρόπηση της πίεσης μεταξύ του μέσου ωτός και του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Η κύρια λειτουργία του μέσου ωτός είναι η αποτελεσματική μετατροπή της ακουστικής ενέργειας από ηχητικά κύματα που βρίσκονται στον αέρα σε κύματα υγρής μορφής εντός του κοχλία.

Το τύμπανο είναι μια λεπτή, κονικού σχήματος μεμβράνη με την κορυφή προς τα μέσα που διαχωρίζει το έξω από το μέσο ους.

Τα τρία οστάρια του μέσου ωτός είναι η σφύρα, ο άκμονας και ο αναβολέας. Τα οστάρια μεταφέρουν την ακουστική ενέργεια από το τύμπανο στην ωοειδή θυρίδα (oval window) του έσω ωτός. Η τυμπανική μεμβράνη ενώνεται με την σφύρα, η οποία ενώνεται με τον άκμονα και αυτός με τον αναβολέα που εφάπτεται με την ωοειδή θυρίδα.

Η κινητικότητα των οσταρίων μπορεί να περιοριστεί από τον τείνοντα το τύμπανο μυ και τον μυ του αναβολέα. Ο μυς του αναβολέα είναι ο μικρότερος σκελετικός μυς στο ανθρώπινο σώμα. Συνδέεται με τον αναβολέα και νευρώνεται από το προσωπικό νεύρο.

Ο τείνον το τύμπανο μυ συνδέεται με την λαβή της σφύρας και νευρώνεται από το έσω πτερυγοειδές νεύρο που είναι κλάδος του κάτω φατνιακού νεύρου του τριδύμου νεύρου. Οι μύες αυτοί συσπώνται στην περίπτωση δυνατών ήχων, περιορίζοντας την μετάδοση τους στο έσω ους. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται ακουστικό αντανακλαστικό. 

Το μέσο ους είναι κοίλο. Σε περιβάλλον με υψηλό υψόμετρο ή βαρομετρική πίεση, θα προκύψει διαφορά πίεσης μεταξύ του μέσου ωτός και του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Αυτή η διαφορά πίεσης μπορεί να προκαλέσει ρήξη ή τραυματισμό της τυμπανικής μεμβράνης. Εάν η πίεση του μέσου ωτός παραμείνει χαμηλή, το τύμπανο μπορεί να μετατοπισθεί προς το μέσο ους.

Μία από τις λειτουργίες της ευσταχιανής σάλπιγγας που συνδέει το μέσο ους με τον ρινοφάρυγγα είναι η εξισορρόπηση πίεσης μεταξύ της τυμπανικής κοιλότητας και του εξωτερικού περιβάλλοντος. 

Έσω ους

Το έσω ους αποτελείται από τον οστέινο και τον υμενώδη λαβύρινθο. Ο οστέινος λαβύρινθος αποτελείται από τον κοχλία, τους ημικύκλιους σωλήνες και την αίθουσα.

Ο υμενώδης λαβύρινθος βρίσκεται εντός του οστέινου λαβύρινθου και είναι μια σειρά υμενωδών κυστιδίων και σωλήνων που αποτελείται από τον υμενώδη κοχλία, το ελλειπτικό κυστίδιο και τους υμενώδεις ημικύκλιους σωλήνες.

Ο μεμβρανώδης λαβύρινθος που βρίσκεται εντός του οστέινου λαβύρινθου δημιουργεί τρεις παράλληλους χώρους γεμάτους με υγρό. Οι δύο εξωτερικοί χώροι (scala vestibuli & scala tympani) είναι γεμάτοι με έξω λέμφο ενώ ο εσωτερικός χώρος (scala media) με έσω λέμφο.

Η κύρια λειτουργία του έσω ωτός είναι η παραγωγή ηλεκτρικών σημάτων τα οποία δια μέσου του ακουστικού νεύρου μεταδίδονται στον εγκέφαλο προκείμενου να γίνει η αποκωδικοποίηση τους και κατ’ επέκταση να ακούσει κάποιος.

Όπως περιγράφηκε και παραπάνω ο αναβολέας (3ο οστάριο) εφάπτεται με την ωοειδή θυρίδα που αποτελεί την αρχή του έσω ωτός. Η πίεση που ασκεί ο αναβολέας στην ωοειδή θυρίδα προκαλεί αναταράξεις στην έξω λέμφο. Αυτές οι αναταράξεις της έξω λέμφου που μπορεί να τις φανταστεί κανείς σαν κύματα ενός υγρού στην πορεία μετατρέπονται σε νευρικές ώσεις που μεταφέρονται στον εγκέφαλο. 

Το αιθουσαίο σύστημα αποτελεί το τμήμα του έσω ωτός όπου οι ημικυκλικοί σωλήνες συγκλίνουν μεταξύ τους. Το αιθουσαίο σύστημα σε συνεργασία με το οπτικό σύστημα, βοηθούν στο να διατηρείται εντός του οπτικού πεδίου ενός ανθρώπου το αντικείμενο το οποίο θέλει να δει όταν το κεφάλι μετατοπίζεται.

Οι υποδοχείς των αρθρώσεων και των μυών είναι επίσης σημαντικοί για την διατήρηση της ισορροπίας. Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται και από τα τρία συστήματα προκειμένου να εξασφαλιστεί η ισορροπία.

© 2022. All rights reserved. | Design by EOSNET | Powered by GIM